Jednym z najbardziej rozpoznawalnych polskich kamieni ozdobnych są septarie. Są to kuliste lub owalne skupienia żelazisto-ilastej substancji (czyli tak zwane konkrecje), pocięte promienistymi szczelinami. W szczelinach tych, powstałych na skutek kurczenia się ilastego materiału, wykrystalizowały minerały – najczęściej kalcyt, a także baryt.

Z zewnątrz septarie nie są efektowne. Życia nabierają dopiero po przecięciu i wypolerowaniu. Okazy takie często pojawiają się na giełdach minerałów oraz w muzeach.

Na zdjęciu widoczna jest jedna z naszych muzealnych septarii. Ma ona średnicę 37 cm, waży ponad 8 kg. Pochodzi z okolic Nowego Kościoła koło Złotoryi na Dolnym Śląsku. Liczne septarie znane są również z rejonu Częstochowy, gdzie występują w ilastych osadach okresu jurajskiego.